Gemengde school vergt onderhoud

Amsterdam - Gemengde scholen zijn in ieders belang. Toch worden mooie initiatieven om de dominantie van één etnische groep te voorkomen veelvuldig gefrustreerd.

Monique Hoogland heeft vanaf het balkon van haar flat goed zicht op het schoolplein waar haar twee achtjarige zoons in de pauze voetballen. Blonde, bruine en zwartharige koppies rennen door elkaar heen. Het resultaat van een geslaagd ouderinitiatief op de Westerparkschool in een gemengde Amsterdamse wijk.

Maar wie in de kleuterklassen gaat kijken, ziet weinig witte gezichtjes. De Westerparkschool is hét voorbeeld van hoe één besluit geslaagde menging van kinderen met uiteenlopende achtergrond om zeep kan helpen. ‘We kunnen weer van voren af aan beginnen’, verzucht Hoogland.

Twee jaar geleden kreeg de enige witte school in de wijk, de Rijk Kramer school, toestemming om met twee kleuterklassen uit te breiden. Waarop vrijwel alle witte buurtkleuters dezelfde richting op gingen en de Westerparkschool haar eerste groepen weer als vanouds bevolkt zag worden door voornamelijk Marokkaanse en Turkse kinderen. ‘Dat schrikt witte ouders die een schoolkeuze moeten maken af, zo werkt dat nu eenmaal’, zegt Hoogland. Onderwijswethouder Dick Jansen van stadsdeel Westerpark zegt dat hij de voorziene ‘witte vlucht’ niet kon voorkomen omdat schoolbesturen beslissen over uitbreiding. Het bestuur van de witte school was de enige die extra leerlingen kon herbergen.

Ouders proberen het tij te keren. Monique Hoogland heeft met de directie een nieuwe folder en een website gemaakt met veel witte gezichtjes erop. En met een vader is zij een ouderinitiatief begonnen om de kleuterklassen weer gevarieerder te maken. De nieuwe inschrijvingen geven hoop, zegt ze.

Samenwerking tussen allochtone en autochtone ouders blijkt belangrijk om de school gemengd te houden. Want een succesvol ouderinitiatief kan ook doorslaan en een witte school opleveren. Om dat te voorkomen, heeft Barbara Schreuders, spil van het ouderinitiatief op de Rotterdamse school De Provenier, een Turkse en een Marokkaanse moeder bij het initiatief betrokken. Zij werven ouders van peuters in de wijk onder hun groep. Maar ook moeten zij het draagvlak onder ouders verbreden voor de gemengde school. ‘Wij hebben veel contact met de directie, en dat kan irritatie opwekken: allochtone ouders kunnen het gevoel krijgen dat wij hun school even komen overnemen’, zegt Schreuders. De Turkse ouder die haar initiatief ondersteunt, is Yeliz Arslan, moeder van twee kinderen. Haar vierjarige dochter zit in een gemengde kleuterklas, met als beste vriendin een meisje met autochtone ouders. ‘Ik ben blij dat het ouderinitiatief nu gemengd is, het gaat ook om ónze kinderen’, zegt Arslan. ‘Allochtone ouders willen ook een gemengde school.’

Om een zwarte school te mengen, is een flinke groep ouders nodig, die samen minimaal acht kinderen naar de school brengen. Voor kinderen én ouders is het belangrijk dat ze zich geen uitzondering voelen. Met een handjevol autochtone ouders is het een moeizame exercitie, ervaart Karin Padmos van de Rotterdamse Imeldaschool. Haar initiatief verloopt moeizaam. Met veel inspanningen kreeg ze een groepje ouders zo ver de zwarte basisschool te mengen met hun kinderen. Al spoedig haakte een aantal ouders af omdat ze de school te zwart vonden, en nu zijn ze nog maar met zijn tweeën. Na lang wikken en wegen heeft Padmos besloten haar tienjarige dochter op de zwarte school te houden, omdat ze er gewend is, de school dichtbij huis is en de klassen klein zijn. Haar dochter is een tijd gepest, maar na een sociale vaardigheidstraining en ingrijpen van de school, zijn de pesterijen gestopt.

Dat het mengen van de school niet lijkt te lukken, komt volgens Padmos door de dominantie van één groep, vooral Marokkanen. Dat schrikt andere groepen af, denkt ze. ‘Er wordt voornamelijk Arabisch gesproken op het schoolplein. Het voelt niet prettig om met twee Nederlandse moeders tussen Marokkaanse ouders te staan die je niet groeten en die je niet kunt verstaan. Je voelt je buitengesloten. Kinderen hebben daar minder last van. Maar het zijn de ouders die een school kiezen, hun beleving is doorslaggevend’.

Aangemoedigd door de schoolleiding blijft ze witte ouders aanspreken met wervende verhalen over de kleine klassen. Ze put hoop uit de bouw van dure woningen in de buurt. ‘Dat is de vijver waaruit wij gaan vissen’, klinkt het gretig.

Gevarieerde woningbouw is een belangrijk middel om segregatie in het onderwijs te voorkomen of te bestrijden. Het trekt mensen van uiteenlopende opleidingsniveaus.

De bouw van nieuwe woonwijken zoals grootschalige Vinexlocaties biedt een gouden kans om gemengde scholen te creëren, maar toch gaat het daar geregeld mis. Zoals in de Amsterdamse wijk IJburg. Binnen de kortste keren zijn daar witte en zwarte basisscholen ontstaan. Oorzaak is, zegt Guido Walraven van het Kenniscentrum Gemengde Scholen, dat bij een nieuwe wijk vaak eerst de duurdere of goedkopere woningen worden opgeleverd. Met als gevolg een eenzijdige populatie op de enige school die in het begin beschikbaar is. ‘Met een doordachte planning kun je een gemêleerde bevolking creëren in wijk én scholen.’

Basisscholen met geslaagde ouderinitiatieven proberen zich te onderscheiden met een uitgebreid creatief aanbod of speciale vakken als Engels vanaf de kleuterklas. Dat trekt hoogopgeleide ouders, autochtoon én allochtoon, want die willen meer dan alleen de reguliere vakken. En dat is waar het om gaat, zeggen schoolleiders in koor: het mengen van kinderen met laagopgeleide en kinderen met hoogopgeleide ouders. De kleur doet er niet toe, zeker nu het aantal hoogopgeleide allochtonen toeneemt.

‘Hoogopgeleide ouders nemen meer initiatief en dat doet de school goed’, zegt directeur Anne-Mieke Bulters van De Kraal in Amsterdam. ‘Ouders hebben het overmatig snoepen aangepakt en organiseren nu het Suikerfeest, Kerstfeest en schoolreisjes. Onze school is gemengder, dynamischer en actiever geworden. Het zijn de ouders die de motor zijn geweest van deze veranderingen.’

Bron: http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1292762.ece/Gemengde_school_vergt_onderhoud

Overigens lopen niet alleen Hollanders weg van een school die te dominant een andere bevolkingsgroep herbergd. Mijn Somalische vriendin voelde zich compleet genegeerd op een school waar vooral Marokkaanse ouders op het schoolplein stonden.
En mijn Marokkaanse vriendinnen met een academische titel willen hun kinderen vooral op een witte of gemengde school hebben omdat ze menen dat daar het niveau beter is.