Sneller een visum dankzij de 'oranje loper'?

Het Oranje Loper-beleid van de Nederlandse regering helpt partners van Nederlanders in het buitenland en hun familieleden sneller een visum te krijgen. Maar daarvoor moeten ze wel eerst het vertrouwen van de ambassade verwerven. En dat roept vragen op.

Sinds 2008 hebben Nederlandse ambassades en consulaten in het buitenland de mogelijkheid om de procedure voor het krijgen van een visum voor Nederland in bepaalde gevallen te versnellen. Met name visa die voor meer dan één reis geldig zijn - meervoudige- of circulatievisa - worden vaker en sneller verleend.

Kunstenaars en zakenlui
Deze 'oranje loper' wordt vooral uitgelegd voor groepen aanvragers waarvan de Nederlandse regering bang is dat ze zich anders door de steeds strenger geworden immigratieregels zouden laten afschrikken: wetenschappers, kunstenaars en zakenlui.

De regering wil bijvoorbeeld voorkomen dat een zakenman van buiten de EU die een vestiging van zijn bedrijf komt opzetten, steeds opnieuw een visum moet aanvragen. In zulke gevallen kan de ambassade nu zonder tussenkomst van Den Haag een circulatievisum verlenen. Dat blijft jaren geldig.

Goede contacten
'Het is goed dat onze visumprocedure streng is', benadrukt demissionair minister Maxime Verhagen van Buitenlandse Zaken. 'We moeten op onze veiligheid letten. Maar Nederland is voor 70 procent afhankelijk van export en investeringen in en vanuit het buitenland. We hebben veel te winnen bij goede contacten.'

Om in aanmerking te komen voor de regeling, zegt Verhagen, is het criterium dat een aanvrager zich niet stiekem in Nederland wil vestigen of 'allemaal enge dingen' wil doen. En de instantie die dat het beste kan beoordelen is volgens hem niet het ministerie. 'Een ambassade kent het land en kent de mensen.

Buitenlandse partners
Ook niet-Nederlandse partners en familieleden van Nederlanders in het buitenland kunnen profiteren. 'Zo kwam er pas een vrouw bij me met een Angolese echtgenoot', vertelt vreemdelingenadvocaat Gart Adang. 'Haar moeder is ziek en ze wil op elk moment met haar man op het vliegtuig kunnen stappen.'

Dankzij het Oranje Loper-beleid wordt dat in principe een stuk eenvoudiger. Bovendien, zegt Adang, waren veel ambassades in het verleden overijverig en hielden vast aan inkomenseisen en garantstellingen die eigenlijk niet nodig waren. Het oranje loper beleid is ook een aansporing om minder bureaucratisch te zijn.

Wisselende ervaringen
'Het gaat inderdaad soepeler', laat Jolanda uit Turkije de Wereldomroep weten via Facebook. 'Mijn Turkse man hoeft geen uitnodiging meer uit Nederland te hebben en niemand van mijn familie hoeft garant te staan. Het visum is ook voor de duur van het paspoort gegeven, en daar zijn we heel blij mee.'

Maar lang niet iedereen is blij. 'Ik heb nog niets gemerkt', schrijft Wilna uit Zuid-Afrika. 'Mijn man - een geboren Nederlander, maar wel een genaturaliseerd Zuid-Afrikaans burger - heeft altijd veel ellende als hij bij zijn familie op bezoek wil. Terwijl andere niet-Nederlandse nationaliteiten met stromen binnenkomen.'

Subjectieve factoren
Volgens Gart Adang is het probleem dat naast objectieve factoren zoals het aantal keren dat een aanvrager al zonder problemen in Nederland is geweest, het subjectieve oordeel van de ambassadeur nu doorslaggevend is. Want die moet immers bepalen of de aanvrager betrouwbaar genoeg is.

'Ik raad cliënten wel eens aan om toch vooral naar de Koninginnedagreceptie te gaan. Dat is een mooie gelegenheid om hun gezicht te laten zien aan de ambassadeur. Als die ze persoonlijk kent, maken ze meer kans op een visum dan wanneer ze alleen met het - vaak niet-Nederlandse - personeel aan het loket praten.'

Vestigingsgevaar
Zo liggen willekeur en vriendjespolitiek op de loer. Daarom zou het volgens Adang beter zijn als uitsluitend getoetst wordt op verifieerbare criteria, zoals nu al gebeurt bij geremigreerde Turken en Marokkanen met in Nederland wonende kinderen. Voldoen ze aan de voorwaarden, dan krijgen ze bijna automatisch een visum.

Dat bij Nederlanders met een buitenlandse partner ook nog wordt gekeken naar mogelijk 'vestigingsgevaar', vindt Adang belachelijk. Zolang ze zich onder Europees recht overal in de EU tijdelijk mogen vestigen met hun partner - ongeacht haar/zijn nationaliteit - nemen ze heus niet snel zo'n risico, denkt hij.

Handboek Bedrijfsvoering
Adang pleit er dan ook voor om in het Handboek Bedrijfsvoering Buitenlandse Zaken - de 'bijbel' van de ambassades en consulaten - in het vervolg duidelijke instructies op te nemen over wanneer de 'oranje loper' mag worden uitgelegd. Zodat het niet meer kan afhangen van wie er op dat moment ambassadeur is.

Maar volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken is zoiets niet realistisch vanwege de verschillen tussen landen. 'In risicolanden zul je terughoudender zijn met meerjarenvisa', reageert een woordvoerder. 'En de aantallen aanvragen spelen een rol. Bij een post met één aanvraag per dag, is een oranje loper niet nodig.'

In de praktijk
Een ding is ondertussen zeker: het aantal circulatievisa neemt toe. Exacte cijfers ontbreken, maar in 2006 was al sprake van een verdubbeling vergeleken bij 2003. De procedure was toen al versimpeld, het in 2008 ingevoerde beleid vestigt daar alleen meer aandacht op. Het wordt nog druk op de oranje loper.

Gepubliceerd : 3 september 2010 - 6:56 am | door Perro de Jong Bron Radio Nederland Wereldomroep